Akcyza na gaz – przepisów jeszcze nie ma, a kontrowersje już są

Od 1 listopada 2013 r. ma wejść w życie nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym w zakresie opodatkowania akcyzą gazu ziemnego. Nałożenie akcyzy na gaz wynika z regulacji Unii Europejskiej, a dokładnie dyrektywy Rady 2003/96/WE, tzw. dyrektywy energetycznej. Zgodnie z przepisami tej dyrektywy gaz ziemny podlega akcyzie, która staje się wymagalna w momencie dostawy przez dystrybutora lub redystrybutora. Tym samym akcyza powinna być należna dopiero w momencie dostawy gazu do ostatecznego konsumenta.

W celu zaimplementowania powyższych regulacji, polski ustawodawca do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym z 23 kwietnia 2013 r. wprowadził instytucję tzw. pośredniczącego podmiotu gazowego. Co do zasady, sprzedaż gazu pomiędzy pośredniczącymi podmiotami gazowymi ma być nieopodatkowana akcyzą. Zgodnie z projektowaną zmianą status pośredniczącego podmiotu gazowego będzie mógł uzyskać wyłącznie podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju. Pytanie w takim razie, co z przedsiębiorcami zagranicznymi, którzy zamierzaliby handlować gazem w Polsce. Czy taki podmiot ma szanse na uzyskanie statusu pośredniczącego podmiotu gazowego?

W świetle opublikowanego projektu ustawy zmieniającej, zagraniczne podmioty prowadzące działalność w zakresie obrotu gazem będą traktowane przez polskie przepisy jako finalni nabywcy. Finalnym nabywcą w myśl projektowanych przepisów jest podmiot, który nabywa, importuje lub nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby gazowe albo też posiada uzyskane w sposób inny niż w drodze nabycia wyroby gazowe i nie jest pośredniczącym podmiotem gazowym. Skoro zatem zagraniczny przedsiębiorca nie będzie mógł uzyskać statusu pośredniczącego podmiotu gazowego (z uwagi na brak siedziby w Polsce), to będzie automatycznie traktowany na równi z finalnymi nabywcami, co z kolei oznacza, że dokonując zakupu gazu w celu jego sprzedaży w Polsce, pomimo koncesji na obrót i trudnieniem się sprzedażą gazu będzie ponosił ciężar podatku akcyzowego.

Wydaje się, że powyższe prowadzi do dyskryminacji podmiotów zagranicznych. Polscy przedsiębiorcy prowadzący analogiczną działalność będą bowiem mieli status pośredniczących podmiotów gazowych i będą uprawnieni do zakupu gazu bez akcyzy. Łatwo domyślić się, jaki cel przysługiwał ustawodawcy, aby status pośredniczących podmiotów gazowych zarezerwować dla podmiotów z siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności w Polsce. Podmioty takie polski fiskus w dogodny i łatwy relatywnie sposób może kontrolować, podczas gdy kontrola ta w odniesieniu do podmiotów zagranicznych jest istotnie ograniczona. Niemniej jednak poza staniem na straży interesów fiskalnych, ustawodawca powinien także wziąć pod uwagę ryzyko zarzutu naruszenia przepisów wspólnotowych. W szczególności należy zwrócić uwagę na potencjalne ryzyko naruszenia zasady równości, o której mowa w art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, zgodnie z którym Unia ustanawia rynek wewnętrzny, działa na rzecz trwałego rozwoju Europy (którego podstawą jest m.in. zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności), a także wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między Państwami Członkowskimi.  W grę wchodzi również naruszenie dyrektywy Rady 2008/118/WE (tzw. dyrektywa horyzontalna).  W myśl pkt 8 preambuły tej dyrektywy „(…) dla właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego konieczne jest, aby pojęcie i warunki wymagalności akcyzy były takie same we wszystkich państwach członkowskich (…)”. Czy pozbawiając podmioty zagraniczne możliwości uzyskania statusu pośredniczących podmiotów gazowych, a tym samym zakupu gazu bez akcyzy, zapewniamy spełnienie powyższych wymogów?

Ja mam spore wątpliwości…