Czy członkowie konsorcjum powinni się fakturować?
Konsorcjum to wspólne dążenie przez niepowiązane podmioty do osiągnięcia określonego celu gospodarczego. Dla osiągnięcia tego celu, konsorcjanci wykonują usługi i dokonują dostawy towarów na rzecz zewnętrznego podmiotu zamawiającego. W stosunkach zewnętrznych konsorcjum zazwyczaj reprezentowane jest przez lidera, on też dokonuje podziału zysku konsorcjum. Powstaje zatem pytanie czy rozliczenie zysku pomiędzy konsorcjantami należy dokumentować fakturą, czy notą obciążeniową?
W orzecznictwie sądów administracyjnych i interpretacjach organów podatkowych nie znajdziemy niestety jednoznacznej odpowiedzi na wskazaną wyżej wątpliwość, ponieważ dokumentowanie podziału zysków pomiędzy członkami konsorcjum powoduje liczne rozbieżności. Zasadniczo możemy wyróżnić dwa przeciwne stanowiska.
- Rozliczenie zysku/straty jest ekonomiczną konsekwencją działań podjętych w związku z realizowaniem celu Konsorcjum. Rozliczenie jest czynnością techniczną i następczą po dostawie towarów/świadczeniu usług dokonywanych na rzecz zamawiających i stanowi ono konsekwencję wyniku finansowego zrealizowanego na czynnościach podlegających opodatkowaniu VAT, wyświadczonych na rzecz Zamawiającego. Zatem podzielony zysk stanowi dla konsorcjantów wynagrodzenie za dostawę towarów bądź świadczenie usług, tym samym takie wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i wymaga wobec tego udokumentowania fakturą (tak twierdzi m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacji indywidualnej z 28.09.2015 r., sygn. IBPP3/4512-499/15/SR; Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 27.08.2015 r., sygn. IPPP1/4512-709/15-2/AW);
- Rozliczenie zysku/straty pomiędzy konsorcjantami nie wiąże się przekazywaniem władztwa ekonomicznego nad towarami, jak również nie stanowi świadczenia usług. Członek konsorcjum nie otrzymuje w istocie żadnego szczególnego świadczenia od lidera, lecz odbiera należne mu od zamawiającego wynagrodzenie, które tylko dla pewnego usprawnienia relacji pomiędzy członkami konsorcjum a zamawiającym, dokonywane jest poprzez lidera konsorcjum. W konsekwencji podział zysku/straty należy udokumentować notą obciążeniową (takie stanowisko przyjął NSA w wyroku z 25.06.2014 r. sygn. I FSK 1108/13, w wyroku z 29.10.2015 r. I FSK 1352/14).
Jak wynika z powyższego, pogląd o obowiązku fakturowania rozliczeń pomiędzy konsorcjantami jest prezentowany przez organy podatkowe. Natomiast sądy administracyjne konsekwentnie uchylają wadliwe interpretacje indywidualne, przyznając rację podatnikom dokumentującym rozliczenia konsorcjum za pomocą not obciążeniowych.
Jakie rozwiązanie powinni zatem wybrać podatnicy – członkowie konsorcjum? Moim zdaniem, właściwe jest udokumentowanie dokonywanych rozliczeń notą księgową. Mając natomiast na uwadze jednolitą linię orzeczniczą sądów administracyjnych, można się spodziewać, że wkrótce również organy podatkowe zmienią swoje stanowisko.
Photo by Svilen Miler, www.freeimages.com