Czy zarząd sp. z o.o. odpowiada za długi podatkowe sp. z o.o. sp. k. ?

Popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (sp. z o.o. sp. k.), w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością a komandytariuszem osoba fizyczna. Nie jest jednak jasne kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe sp. z o.o. sp. k., kiedy ta nie ma środków na pokrycie zobowiązań.

Na gruncie Ordynacji podatkowej przewidziano enumeratywny katalog przypadków, w których za zobowiązania podatkowe wraz z podatnikiem odpowiadają inne podmioty. W zakresie zobowiązań spółek handlowych, odrębnie została uregulowana odpowiedzialność wspólników spółek osobowych i spółki cywilnej oraz odpowiedzialność zarządu spółek kapitałowych.

W stosunku do zobowiązań podatkowych spółki komandytowej art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej (dalej: OP) jasno określa, że to komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Zatem jeżeli komplementariuszem w spółce jest sp. z o.o., to właśnie sp. z o.o. odpowiada solidarnie za zaległości podatkowe spółki. Wątpliwości pojawiają się natomiast, gdy solidarnie odpowiedzialna sp. z o.o., również nie posiada środków na zapłatę zobowiązań.

Czy w takim przypadku organ podatkowy może dochodzić zaspokojenia z majątku prywatnego członków zarządu sp. z o.o., komplementariusza sp. k. ?

Za zaległości podatkowe sp. z o.o., na podstawie art. 116 § 1 OP, odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że:

a)      we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b)      niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy.

Argumentem przemawiającym za uznaniem, że na podstawie art. 116 OP organ może dochodzić zaspokojenia z majątku członków zarządu sp. z o.o. komplementariusza sp. k., jest fakt, że podmiotem, który zazwyczaj faktycznie prowadzi sprawy i reprezentuje sp. z o.o. sp. k. są właśnie członkowie zarządu komplementariusza. Tym samym można uznać za zasadne pociągnięcie do odpowiedzialności takich członków zarządu, skoro to w skutek ich działań powstała zaległość podatkowa spółki komandytowej.

Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że art. 116 OP odnosi się do zaległości podatkowych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Należy w tym miejscu podkreślić, że zaległości podatkowe sp. z o.o. sp. k. nie są jednak zaległościami sp. z o.o., są to zaległości za które sp. z o.o. odpowiada solidarnie. Natomiast art. 116 OP ma na celu pociągnięcie do odpowiedzialności członków zarządu, w przypadku powstania zaległości podatkowych należących bezpośrednio do spółki kapitałowej. Tym samym z literalnego brzmienia art. 116 OP wynikałoby, że członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność tylko za zaległości podatkowe sp. z o.o., a zatem nie powinni ponosić odpowiedzialności za zaległości podatkowe sp. z o.o. sp. k. na podstawie Ordynacji podatkowej.

Czy członkowie zarządu sp. z o.o., komplementariusza sp. k., mogą ponosić odpowiedzialność na innej podstawie niż Ordynacja podatkowa?

Należy zauważyć, że art. 116 OP stanowi odpowiednik art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych (dalej: KSH), zgodnie z którym, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. W tym miejscu powstaje pytanie, czy organ podatkowy ma możliwości wyboru, czy pociągnięcie zarządu spółki kapitałowej do odpowiedzialności nastąpi na podstawie art. 116 OP czy na podstawie 299 KSH. Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez Sąd Najwyższy, pod rządami Ordynacji podatkowej droga sądowa dla dochodzenia, na podstawie art. 299 KSH, od członków zarządu spółek kapitałowych kwot z tytułu zaległości podatkowych spółki jest wyłączona (postanowienie SN z dnia 29.10.2003 r. sygn. IV CA 2/03,postanowienie SN z dnia 08.02.2012 r. sygn. V CSK 118/11).

Z powyższego może wynikać wniosek, że zarząd sp. z o.o., będącej komplementariuszem sp. z o.o. sp.k., nie będzie odpowiadał za zaległości podatkowe sp. z o.o. sp. k. na gruncie Ordynacji podatkowej, jak również na gruncie KSH. Zwracam jednak uwagę na brak orzecznictwa w tej kwestii. Tym samym przyjęcie zaprezentowanej wykładni może nie spotkać się z aprobatą po stronie organów podatkowych, a wynik postępowania sądowego jest niepewny.