Istotne kwestie akcyzowego biznesu, czyli co to jest zabezpieczenie akcyzowe i do czego służy? (1)

Podatek akcyzowy stanowi drugie co do wielkości źródło dochodu budżetu państwa. Planowany dochód w 2016 r. z tego tytułu ma wynieść 64 mld zł, co stanowi około 20% łącznych dochodów Skarbu Państwa. Wpływ z tego podatku zapewniają zarówno konsumenci (akcyza to w końcu podatek pośredni i jego ciężar finansowy ponoszą ostateczni nabywcy), jak również przedsiębiorcy – choć zakładam, że w mniejszej części. Ci ostatni narażeni są jednak na większe ryzyko podatkowe, gdyż prowadząc działalność z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych zobowiązani są do wypełnienia szeregu obowiązków, a błąd w ich wypełnianiu może być kosztowny.

Zakres obowiązków zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju wyrobów akcyzowych, które są przedmiotem działalności, czy statusu akcyzowego przedsiębiorcy. Tym, który ma większe znaczenie, gdyż wpływa na płynność finansową przedsiębiorcy lub na zwiększenie kosztów przed faktycznym rozpoczęciem działalności operacyjnej jest zabezpieczenie akcyzowe. W zależności od wielkości produkcji, czy też wolumenu obrotu wyrobami akcyzowymi, może ono wynosić od kilku tysięcy złotych do nawet kilkunastu milionów. Kwota ta może zasilić budżet państwa w przypadku naruszania przepisów podatku akcyzowego m.in. w zakresie procedury zawieszenia poboru akcyzy.

Po tym wstępie, pora przejść do meritum i rozpocząć zapowiadany przeze mnie jakiś czas temu cykl wpisów o zabezpieczeniu akcyzowym; o jego istocie, funkcjonowaniu i znaczeniu dla działalności akcyzowej. Dzisiaj będzie krótko.

Zabezpieczenie akcyzowe – co to jest i do czego służy?

Już z samej nazwy „zabezpieczenie akcyzowe” można wnioskować o istocie tej instytucji. W ustawie o podatku akcyzowym wskazano, że zabezpieczenie akcyzowe może być złożone na czas oznaczony albo nieoznaczony, dla zagwarantowania pokrycia jednego lub wielu zobowiązań podatkowych, albo jednego lub wielu zobowiązań podatkowych oraz jednej lub wielu opłat paliwowych (art. 63 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym). Na pierwszy rzut oka — szczególnie dla niewtajemniczonych — ten przepis może niewiele wyjaśniać. Dopiero lektura całego pakietu przepisów o zabezpieczeniu akcyzowym dostarczy nam większej wiedzy na temat funkcjonowania tej instytucji. Analizę warto rozpocząć od powyższego przepisu, gdyż zawiera — moim zdaniem — dwa charakterystyczne zwroty, które pozwolą zrozumieć ideę zabezpieczenia. Pierwszy z nich to „dla zagwarantowania”. Drugi to „złożone”. Istotą zabezpieczenia akcyzowego jest właśnie zapewnienie, zagwarantowanie Skarbowi Państwa, że zobowiązania podatkowe lub opłaty paliwowe zostaną zrealizowane, poprzez umożliwienie zaspokojenia roszczeń bezpośrednio z przedmiotu zabezpieczenia złożonego przez samego podatnika. Dla Skarbu Państwa zabezpieczenie akcyzowe zmniejsza zatem ryzyko niewykonania zobowiązania podatkowego przez podatnika. W przypadku zaistnienia określonych przesłanek, zabezpieczenie akcyzowe zostanie wykorzystane bezpośrednio do pokrycia powstałego zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym lub w opłacie paliwowej, czyli do zapewnienia wpływu należnego podatku do budżetu państwa.

Mechanizm funkcjonowania zabezpieczenia akcyzowego pozwoli jeszcze lepiej zrozumieć jego istotę. To przecież praktyka (obok czasu :-)) jest najlepszym nauczycielem. Posłużę się zatem prostym przykładem: decydując się na korzystanie z procedury zawieszenia poboru akcyzy (czyli procedury, w ramach której z obowiązku podatkowego nie powstaje zobowiązanie podatkowe i tym samym nie powstaje obowiązek zapłaty podatku akcyzowego) podatnik obowiązany jest m.in. do pozyskania stosownego zezwolenia, np. na prowadzenie składu podatkowego. Ubiegając się o zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego podatnik wylicza (przewidywaną) dzienną maksymalną kwotę akcyzy (oraz ewentualnie opłaty paliwowej, o ile ma zastosowanie do jego wyrobów) od wszystkich wyrobów akcyzowych, które mogą w danym dniu znajdować się w składzie podatkowym lub mogą znajdować się w trakcie przemieszczania. Tak wyliczona kwota akcyzy to potencjalny podatek, który może przypadać do zapłaty. Kwotę tego podatku podatnik zobowiązany jest zabezpieczyć, czyli przekazać organowi podatkowemu aktywo/instrument na wskazaną wartość, z którego w razie potrzeby organ podatkowy zaspokoi faktycznie powstałe zobowiązanie jeśli wcześniej nie uczyni tego podatnik. Przedstawiając to na liczbach, jeżeli łączne moce produkcyjne, magazynowe i transportowe podmiotu ubiegającego się o status składu podatkowego pozwalają w ciągu jednego dnia na wytworzenie, magazynowanie i obrót olejem napędowym i benzynami w łącznej ilości tysiąc hektolitrów (100 tys. litrów), a łączna kwota akcyzy wraz z opłatą paliwową wynosi dla tej wielkości wyrobów 200 tys. zł, to podatnik na taką wartość zobowiązany jest do złożenia organowi podatkowemu określonego aktywa/instrumentu (np. gotówkę w depozyt) jako właśnie zabezpieczenie (jeszcze przed wydaniem zezwolenia).

Wracając zatem do pytania postawionego na wstępie: Co to jest zabezpieczenie akcyzowe i do czego służy? To szeroko pojęte aktywo/instrument, które podatnik przekazuje organowi podatkowemu i które umożliwia organowi zaspokojenie zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym lub powstałej opłaty paliwowej. O tym, jakie aktywa (instrumenty) mogą zostać wykorzystane jako zabezpieczenie, napiszę w dalszych częściach cyklu.

W następnym wpisie: kto i kiedy zobowiązany jest do złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Już teraz zapraszam!

Photo by: Christian Ferrari | www.freeimages.com