- EN
- x
Zgodnie z wchodzącą w życie 1 stycznia 2015 r. nowelizacją ustawy o CIT, wykonanie przez podatnika zobowiązania poprzez świadczenie w formie niepieniężnej będzie dla niego skutkować powstaniem przychodu w wysokości uregulowanego zobowiązania. Nowy przepis ma szczególnie doniosłe znaczenie dla podatników wypłacających dywidendę w formie rzeczowej.
Jak jest
W obecnie obowiązującym stanie prawnym kwestia opodatkowania wykonywania świadczeń w formie niepieniężnej nie była jasna. Choć nie ulega wątpliwości, że dywidenda, jako uprawnienie wspólników, może być realizowana zarówno w formie pieniężnej jak i niepieniężnej, oraz że jej wypłata (niezależnie od formy) skutkuje powstaniem przychodu po stronie wspólnika, o tyle skutki podatkowe tej czynności po stronie podmiotu wypłacającego dywidendę nie są już tak oczywiste. Ustawa o CIT bowiem nie zawierała regulacji odnoszących się wprost do podatkowego traktowania instytucji świadczenia w miejsce wykonania (łac. datio in solutum), której postacią niewątpliwie jest wypłata dywidendy w formie rzeczowej. Zagadnienie to budziło zatem kontrowersje.
Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach stały na stanowisku, że wypłata dywidendy w formie rzeczowej tak naprawdę stanowi spełnienie zobowiązania ciążącego na spółce, która daną dywidendę wypłaca. Wyzbycie się zatem określonego składnika majątkowego należy rozumieć – w ocenie organów – za odpłatne zbycie w rozumieniu przepisów ustawy o CIT. Wypłata dywidendy rzeczowej prowadzi tym samym do powstania przychodu po stronie podmiotu wypłacającego. Zapatrywanie to było podzielane przez część sądów administracyjnych.
Na przestrzeni kilku lat obowiązywania przepisów regulujących powstanie przychodu w ustawie o CIT w przeważającej części orzeczeń sądów administracyjnych aprobatę zyskał jednak pogląd, zgodnie z którym wypłata dywidendy jest dla podmiotu wypłacającego neutralna podatkowo. W świetle tego zapatrywania nie ma podstaw, by na gruncie ustawy o CIT różnicować czynność wypłaty dywidendy w formie pieniężnej (która z mocy przepisów nie wywołuje obowiązku rozpoznania przychodu przez wypłacającego dywidendę) od formy niepieniężnej.
Jak będzie
Ustawodawca zdecydował się rozstrzygnąć sporną kwestię. Na mocy nowelizacji wchodzącej w życie 1 stycznia 2015 r., w razie gdy podmiot wykonujący swoje zobowiązanie (w tym z tytułu dywidendy) dokona tego w formie niepieniężnej, jest on zobowiązany do rozpoznania przychodu w wysokości uregulowanego w ten sposób długu. W razie gdy wartość spełnionego w taki sposób świadczenia jest wyższa niż wartość zobowiązania, przychód należy ustalić w wysokości wartości rynkowej tego świadczenia.
Intencja ustawodawcy polegająca na rozstrzygnięciu tej spornej kwestii zasługuje na aprobatę. Trudno jednak zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym w uzasadnieniu do projektu ustawy, iż zmiana ma na celu „doprecyzowanie” istniejących regulacji. Wydaje się bowiem, że nie jest zasadne mówienie o doprecyzowaniu w sytuacji, gdy poglądy sądów administracyjnych i organów podatkowych są zupełnie rozbieżne, a proponowane rozwiązanie jednoznacznie przyznaje rację jednemu z prezentowanych poglądów. Takie wybiórcze traktowanie dorobku orzeczniczego sądów może budzić wątpliwości w świetle zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
photo by svilen001, www.freeimages.com