Praca w dni wolne

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy, praca w niedzielę i święta (dni wolne od pracy) co do zasady jest niedopuszczalna. Dni wolne od pracy określa ustawa o dniach wolnych od pracy, wymieniając wśród nich np. 1 i 3 maja.

Jednakże, jak zawsze, od zasady są wyjątki. Przepis art. 150¹⁰ k.p. przewiduje, że praca w niedzielę i święta jest dozwolona w określonych sytuacjach:

1. z uwagi na system organizacji pracy (w ruchu ciągłym, przy pracy zmianowej, w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta),
2. z uwagi na rodzaj pracy (w transporcie i w komunikacji, przy niezbędnych remontach, w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych, przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, w rolnictwie i hodowli, przy pracach polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej lub urządzeń telekomunikacyjnych, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi dni te są u niego dniami pracy oraz pracach zapewniających możliwość świadczenia wskazanych usług),
3. z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy - w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
4. z uwagi na ich konieczność ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności (szczególnie w zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku).

Ważne jest, że obowiązek świadczenia pracy w dni wolne i niedziele dotyczy jedynie pracowników, którzy wykonują prace bezpośrednio związane z wymienionym katalogiem prac (a nie wszystkich pracowników), jak również osób niezbędnych  dla prawidłowego wykonania tych usług (np. przełożeni, wsparcie techniczne). Innymi słowy, dotyczy on tylko tych pracowników, których praca ze względu na np. zajmowane stanowisko będzie naprawdę konieczna. Rodzaje pracy i stanowiska, na których praca w niedzielę i święta jest konieczna powinny zostać wskazane w przepisach wewnątrzzakładowych tj. w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy.

Mogą jednak zaistnieć sytuacje, których wystąpienie zezwala na świadczenie pracy w dni wolne od pracy także w innych sytuacjach np. przy naprawach awarii.

W odniesieniu do naszego pracownika, jeśli:

1. odbiorca usług znajduje się w Wielkiej Brytanii,
2. w Wielkiej Brytanii dzień 3 maja jest „dniem pracującym”,
3. pracownik świadczy usługi z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej lub urządzeń telekomunikacyjnych lub ma zapewnić możliwość świadczenia tych usług,
4. praca ma bezpośredni związek ze świadczeniem ww. usług,

to charakter jego pracy pozwala pracodawcy na polecenie mu pracy 3 maja.

Pracodawca powinien pamiętać, że urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy. Zatem, o ile charakter pracy pracownika dopuszcza świadczenie przez niego pracy w dni wolne, mogą wystąpić dwie sytuacje:

1. zgodnie z rozkładem czasu pracy pracownika dzień 3 maja jest dla niego dniem roboczym – wówczas, chcąc mieć dzień wolny, musi skorzystać w tym dniu z urlopu,
2. zgodnie z rozkładem czasu pracy dzień 3 maja jest dla pracownika dniem wolnym – wówczas nie musi on wybierać na ten dzień urlopu.

Podkreślić przy tym należy, że rozkład czasu pracy może być sporządzony na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc, a pracodawca powinien przekazać pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.

Photo by Jean Scheijen