Rejestrować blogi czy nie?

14 stycznia 2016 r. Sąd Rejonowy w Szamotułach w wyroku wydanym w sprawie prowadzonej pod sygn. akt II W 698/15 stwierdził, że blog wikiduszniki.pl stanowi tytuł prasowy, a zatem jego właściciel powinien go zarejestrować zgodnie z wymogami wynikającymi z ustawy z 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (dalej: Ustawa lub Prawo prasowe). Na tle tego rozstrzygnięcia rodzi się pytanie, czy blog faktyczne może zostać zakwalifikowany jako prasa i czy w konsekwencji blogi rzeczywiście trzeba rejestrować?

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Prawa prasowego, za prasę uznaje się publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą. Do kategorii prasy zalicza się w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe. Według Ustawy prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele- i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania, jak również zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską.

Spośród ww. form zaliczających się do kategorii prasy jedynie wydawanie dzienników i czasopism wymaga uprzedniej rejestracji, zgodnie z art. 20 ust. 1 Prawa prasowego. Dziennikiem jest ogólnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu, ukazujący się częściej niż raz w tygodniu (art. 7 ust. 2 pkt 2). Czasopismem jest natomiast druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku, również w odniesieniu do przekazu za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu innego niż dziennik (zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 3). Czy za dziennik lub czasopismo w świetle przytoczonych powyżej definicji może zostać uznany również prywatny blog?

Pojęcie bloga nie zostało uregulowane w żadnym polskim akcie prawnym. Próbę jego zdefiniowania podjął Sąd Apelacyjny w Łodzi w postanowieniu z 18 stycznia 2013 r., sygn. akt I ACa 1031/12. Jak wynika z jego treści, blog (od ang. weblog - sieciowy dziennik, pamiętnik) jest rodzajem strony internetowej, na której autor umieszcza datowane wpisy wyświetlane kolejno. Według sądu, przekaz ten nie zawsze ma charakter prywatny, wyłącznie opiniotwórczo-literacki, zdeterminowany osobowością jego twórcy oraz nie jest formą publikacji na tyle zamkniętą i jednorodną, by można było a priori zakładać, że jako przekaz internetowy nigdy nie wypełnia ustawowych znamion definicji prasy. Ostatecznie sąd stanął na stanowisku, że część blogów, z racji periodyczności i spełniania innych warunków przewidzianych w treści art. 7 ust. 2 pkt 1 Prawa prasowego, będzie musiała zostać zaliczona do prasy, a co za tym idzie będzie podlegała rejestracji.

Osobiście nie zgadzam się z tym poglądem. Sąd wydaje się bowiem zapominać, że nie szeroko rozumiana prasa podlega rejestracji w myśl art. 20 ust. 1 Prawa prasowego, ale wyłącznie dzienniki i czasopisma. Blog, ze względu na swoją formę w żaden sposób nie wpisuje się w te pojęcia. Przede wszystkim nie jest przekazem ukazującym się w formie druku (według wikipedii: druk – wielokrotne odbicie obrazu z formy drukowej na podłoże drukowe, np. na papier), przekazu za pomocą dźwięku lub przekazu za pomocą dźwięku i obrazu. Forma przekazu jest natomiast immanentną, ustawową cechą dziennika i czasopisma. Ze względu na to, że została ona w Prawie prasowym wskazana w sposób dosyć oczywisty (w art. 7 ust. 2 pkt 2 i 3), niezrozumiałe jest wyciąganie z art. 20 ust. 1 wniosków, jakie ostatnio coraz częściej płyną z polskiego orzecznictwa (chociażby ostatni wyrok sądu w Szamotułach).

Faktem jest, że obowiązujące Prawo prasowe nie przystaje do współczesnych realiów (co ciekawe, w wielu miejscach Ustawa odwołuje się do Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej). Jednak próba dostosowania go do nich poprzez wyinterpretowywanie z niego obowiązków, które nie istnieją jest działaniem zbyt daleko idącym. Dlatego warto, by w dobie sporu wokół tego, czy rejestrować blogi, czy nie, ustawodawca w końcu jednoznacznie uregulował tę kwestię. Jej rozstrzygnięcie przewidywał projekt nowelizacji Prawa prasowego z 8 grudnia 2010 r. Planowano wówczas dodać do art. 7 Ustawy ust. 3 stanowiący, że za prasę nie uważa się przekazów niepodlegających procesom przygotowywania redakcyjnego w rozumieniu ust. 2 pkt 8, w szczególności: blogów, korespondencji elektronicznej, serwisów społecznościowych służących do wymiany treści tworzonej przez użytkowników, przekazów prywatnych użytkowników w celu udostępnienia lub wymiany informacji w ramach wspólnoty zainteresowań oraz stron internetowych prywatnych użytkowników. Niestety, ostatecznie proponowany przepis z bliżej nieznanych względów nie został wprowadzony do Ustawy.

Photo by Alexandre Galant