„Zachomikuj” znaczy udostępnij

Problem ściągania plików z Internetu jest jednym z tych zagadnień prawa autorskiego, które niezależnie od prywatnych zajęć i zainteresowań powinien znać każdy z użytkowników kultury i Internetu, chociażby ze względu na konsekwencje, jakie owa nieznajomość może wywołać. Temat cieszy się niezmiennie popularnością, która ustaje, a tylko od czasu do czasu przybiera na sile, kiedy wraz z rozwojem technologii pojawia się nowa forma naruszeń, jakie można popełnić. W ślad za nią wyłania się szereg pytań, z którymi zmierzyć się musi judykatura. Dlatego chociaż już jakiś czas temu pisaliśmy o tym, czy ściąganie plików z Internetu to grzech - warto temat przypomnieć i poszerzyć o nowe zagadnienia, które się w tym czasie wyłoniły. Tym bardziej, że ich skutki mogą dotknąć każdego z nas.

W ramach przypomnienia wspomnieć trzeba, że dopuszczalne jest ściągnięcie pliku muzycznego czy filmowego już rozpowszechnionego, z którego mamy zamiar skorzystać jedynie w celach osobistych (w ramach instytucji dozwolonego użytku). Natomiast przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidują odpowiedzialność w przypadku rozpowszechniania utworu, a więc udostępniania go innym użytkownikom, których krąg zwykle jest nieograniczony. Właśnie jedno z najnowszych orzeczeń pokazuje, jak ostrożnym trzeba być podczas korzystania z możliwości, jakie daje Internet, gdyż nawet nieświadomie możemy popełnić przestępstwo i podlegać odpowiedzialności karnej.

Mowa mianowicie o wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 26 listopada 2014 r. (sygn. VII K 768/14), w którym oskarżony skazany został za nieumyślne rozpowszechnianie materiałów do nauki języka włoskiego bez zgody autora. Oskarżony posiadał konto na znanym portalu chomikuj.pl, (służyć ma on użytkownikom jako wirtualny dysk, ale w praktyce niejednokrotnie ułatwia - tym, którzy się tym zajmują – piractwo). Nie był świadom, że korzystając z funkcji „zachomikuj”- a tym samym ściągając plik na swoje konto do folderu niezabezpieczonego hasłem - udostępnia go jednocześnie innym użytkownikom. Takie działanie stanowi rozpowszechnianie utworu bez zgody autora i mieści się w granicach przepisów karnych zawartych w ustawie, a co za tym idzie sprawca podlega odpowiedzialności.

Sąd w swoim wyroku odniósł się do nieumyślności oskarżonego, który jego zdaniem powinien mieć na uwadze, iż posiadając konto na przedmiotowym portalu i pobierając pliki w tak znacznej ilości,(…) jak każdy użytkownik o przeciętnej wiedzy i doświadczeniu życiowym powinien zapoznać się z należytą starannością z poszczególnymi funkcjami dostępnymi na tym portalu i możliwymi konsekwencjami ich użycia. Ta argumentacja nie powinna stanowić zaskoczenia, a jedynie kreować w nas poczucie konieczności świadomego korzystania z dobrodziejstw Internetu.

Innym zagadnieniem pozostaje kwestia tego jak powinna wyglądać walka z naruszeniami praw autorskich i jakie środki winny być w pierwszej kolejności w niej wykorzystywane. Serwis chomikuj.pl posiada opcję zgłoszenia naruszeń praw autorskich i jego administratorzy dokonują usunięcia nielegalnie zamieszczonych plików. Natomiast szeroko komentowane są w prasie poczynania wydawnictwa mającego prawa do rozpowszechnionych przez Oskarżonego materiałów, które według twierdzeń chomikuj.pl nigdy nie prosiło o usunięcie tychże materiałów ze strony. Niezgłaszanie naruszeń administratorom portalu, ale bezpośrednie składanie zawiadomienia do prokuratury może rodzić podejrzenie, że wydawnictwo chce po prostu zarobić na naruszeniach, co z punktu widzenia założeń ochrony praw autorskich nie wydaje się być słuszne.

Jednak sposób, w jaki dochodzone są prawa autorskie zahacza o inny temat zwany copyright trolling, o którym będziecie mogli  jeszcze przeczytać.