Czy podatki nadążają za gospodarką cyfrową? O podatku od usług cyfrowych słów kilka

Gospodarka cyfrowa zdeterminowana jest intensywnie postępującym rozwojem nowoczesnych technologii IT. Platformy internetowe umożliwiają wyszukanie informacji, zrobienie zakupów czy wreszcie kontakt ze znajomymi. Ich wartość wzrasta z każdym nowo dołączającym uczestnikiem. Przykładami takich platform są Zalando, Allegro, Uber, Netflix, Google, Booking i wiele podobnych. Czy obowiązujący system podatkowy odpowiada dokonanym zmianom gospodarczym?

Jak jest obecnie?

Aktualne zasady opodatkowania opierają się na ocenie związku podatnika z danym państwem. Jeśli związek ten jest ścisły, dane państwo opodatkowuje światowy dochód podatnika niezależnie od tego, w jakim państwie ten dochód został osiągnięty. Jeśli związek między państwem a podatnikiem nie jest ścisły, państwo opodatkowuje tylko ten dochód, który powstał na jego terytorium.

Jaki zatem czynnik decyduje o sile związku podatnika z danym państwem? W przypadku osób fizycznych jest to tzw. centrum interesów życiowych, a w przypadku podmiotów gospodarczych - miejsce siedziby lub miejsce zarządu. Ustalenie powyższego w obecnych czasach nastręcza wiele trudności. O ile z łatwością można ustalić formalny adres siedziby czy adres zarządu, to już nie jest to takie proste, gdy chcemy ustalić faktyczne miejsce zarządu. Cechą charakterystyczną w gospodarce cyfrowej jest to, że osoby zarządzające mieszkają i pracują w różnych krajach na całym świecie. Również transakcje z klientami zawierane są za pośrednictwem Internetu na całym świecie.

Czy w takim przypadku możliwe jest ustalenie faktycznego miejsca zarządu? Jak ustalić, w którym państwie następuje transakcja i w konsekwencji, które państwo ma prawo do nałożenia podatku na osiągnięty dochód?

Jak będzie?

OECD oraz Komisja Europejska prowadzą prace, mające na celu zweryfikowanie istniejących zasad opodatkowania i dopasowania ich do warunków gospodarki cyfrowej, a także coraz powszechniejszej robotyzacji. Rozpatrywane są trzy kryteria, które będą decydować o opodatkowaniu:

• kraj wykonywania czynności,
• kraj, w którym widoczne są jej efekty,
• kraj, z którego pochodzi płatność za dokonanie czynności.

Zastosowanie różnych kryteriów dla ustalenia właściwego kraju opodatkowania można zobrazować na przykładzie teleoperacji (tj. operacji przeprowadzanej przy pomocy robota chirurgicznego sterowanego zdalnie przez chirurga). Sama czynność operacji może być dokonywana przez robota w państwie A. Z kolei robotem może sterować lekarz z państwa B, za którą otrzyma płatność z państwa C.

W przypadku platform internetowych utrudnione jest nawet uchwycenie ich związku z którymkolwiek z państw. Być może zasadne byłoby określenie kraju opodatkowania w oparciu o kraj, w którym znajdują się serwery, na którym umieszczone są strony www. Koncepcja ta jest na tyle realna, że giganci internetowi już umieszczają swoje serwery w kapsułach na dnie mórz i oceanów, a inni w balonach czy na satelitach.

Cechą charakterystyczną gospodarki cyfrowej jest to, że najpierw wytwarzana jest wartość (rozpoznawalność, popularność) narzędzia. Dzieje się tak wskutek dołączania kolejnych użytkowników, którzy dostarczając kolejnych informacji oraz zapewniając aktywność i zaangażowanie, zwiększają wartość narzędzia. Dopiero na drugim etapie, kiedy już wygenerowane są odpowiednie „zasięgi”, podmiot gospodarczy osiąga dochód np. ze sprzedaży reklam internetowych.

Projektowane przepisy zakładają opodatkowanie firm świadczących usługi cyfrowe w miejscu gdzie wytwarzana jest wartość, tj. w kraju, gdzie świadczone są usługi cyfrowe, a nie w kraju, w którym podmiot posiada siedzibę.

Ostatecznie wypracowano koncepcję tzw. znaczącej obecności cyfrowej, która decydować będzie o kraju opodatkowania podmiotu.

Przedsiębiorstwem o znaczącej obecności cyfrowej w danym państwie będzie podmiot, którego:

• przychody z tytułu świadczenia usług cyfrowych na rzecz użytkowników w danym kraju przewyższają 7 000 000 EUR rocznie, lub
• liczba użytkowników usług cyfrowych w tym kraju przekracza 100 000 lub
• liczba umów handlowych na usługi cyfrowe przekracza 3 000.

Zyski osiągnięte przez podatnika przypisane do znaczącej obecności cyfrowej w danym państwie podlegać będą opodatkowaniu podatkiem dochodowym wyłącznie w tym państwie członkowskim.

Powyższy sposób opodatkowania stanowi rozwiązanie docelowe. Zanim jednak zostanie ono zaimplementowane obowiązywać ma rozwiązanie przejściowe, polegające na poborze przez państwo członkowskie 3% podatku od przychodów z tytułu działalności cyfrowej (tzw. podatek od działalności cyfrowej).

Opodatkowaniu podlegać będą jedynie te przedsiębiorstwa, których:

• łączna kwota przychodów w skali światowej przekracza 750 000 000 EUR rocznie i
• kwota przychodów uzyskiwanych w UE przekracza 50 mln EUR rocznie.

Podatek pobierany będzie od przychodów uzyskanych z tytułu:

• umieszczania na interfejsie cyfrowym reklamy skierowanej do jego użytkowników,
• udostępniania użytkownikom wielostronnego interfejsu cyfrowego, który pozwala na wyszukiwanie innych użytkowników i wchodzenie z nimi w interakcje i który może także ułatwiać dokonywanie między nimi transakcji gospodarczych,
• przekazywanie zgromadzonych danych o użytkownikach, wygenerowanych w wyniku aktywności użytkowników na interfejsach cyfrowych.

Niezależnie od kraju siedziby, podmiot będzie podatnikiem w państwie, w którym znajdować się będą jego użytkownicy ustaleni na podstawie adresu IP lub przy pomocy innej dowolnej metody geolokalizacji, jeśli jest ona dokładniejsza.

Kiedy dotkną nas zmiany?

Zgodnie z projektem obu dyrektyw Polska miałaby czas na implementację przepisów do końca 2019 roku. Ich stosowanie miałoby rozpocząć się od 2020 roku. Obecnie obie dyrektywy są w trakcie prac legislacyjnych w Unii Europejskiej.

Temat opodatkowania działalności cyfrowej z pewnością należy do ciekawych i ważnych. Z uwagi na duże znaczenie dla branży usług cyfrowych, zachęcamy wszystkie podmioty działające na tym rynku do pozostania z nami w kontakcie oraz śledzenia naszych wpisów. Poinformujemy Państwa, kiedy znane już będzie ostateczne brzmienie przepisów oraz termin ich wejścia w życie.

Autor: Katarzyna Knapik-Pacyga

Fot. geralt